Wspomnienia

Danuta Jastrzębska-Kloch

Wspomnienie o Stanisławie Jastrzębskim „Kopciu”

Mój Tata był ważną postacią dla wielu osób. Widzieliśmy, jakim cieszył się autorytetem wśród kolegów i znajomych, jak liczono się z jego zdaniem, jak bardzo był lubiany i szanowany. Zawsze słowny, zawsze chętny do niesienia pomocy innym. A przy tym cechowała go skromność, pogoda ducha i błyskotliwe poczucie humoru. Przebywając z nim trudno było uwierzyć, że przeszedł w życiu aż tyle.

Urodził się 10.11.1920 r. w Warszawie na Powiślu. Ojciec Teofil Jastrzębski był urzędnikiem w Rzeźni Miejskiej, mama Apolonia z domu Niesiobędzka zajmowała się domem i wychowywaniem szóstki dzieci.

Tata w konspiracji działał od listopada 1939 roku. Początkowo w batalionie Bazylika”, w lipcu 1942 wstąpił do Szarych Szeregów – hufiec Powiśle. W tym czasie uczestniczył w akcjach małego sabotażu. W listopadzie 1942 po reorganizacji Szarych Szeregów znalazł się w Grupach Szturmowych dowodzonych przez „Zośkę” – Tadeusza Zawadzkiego.

W czasie okupacji, w 1942 ukończył Technikum Chemiczne, jak również wiele kursów wojskowych, m.in. Szkołę Podchorążych, kurs Wielkiej Dywersji, kurs Dowódców Kompanii.

Od lutego do czerwca 1943 jako podchorąży był wykładowcą w Szkole Podoficerskiej szkoląc klasę Bojowych Szkół. W sierpniu 1943 przeszedł wraz z całą drużyną SAD 100 do oddziału „Agat” (późniejszy „Pegaz” – „Parasol”). W stopniu plutonowego podchorążego objął dowództwo 1-go plutonu 2 kompanii, przyjmując pseudonim „Kopeć”.

Tata brał intensywny udział w działalności konspiracyjnej całego oddziału i wielu akcjach zbrojnych: Pod Arsenałem, pod Śródborowem, w akcji na Kretschmanna, w akcji Wilanów, w odbiciu rannych „Lota” i „Cichego” ze szpitala po akcji na Kutscherę, w akcji na Gressera oraz na Hahna.

W czasie Powstania walczył na Woli u zbiegu ulic Żytniej i Karolkowej jako dowódca jednego z 3 odcinków. Po zranieniu Dowódcy Kompanii „Mirskiego” pełnił funkcję dowódcy 2. Kompanii, do czasu ciężkiego zranienia w obronie Cmentarza Kalwińskiego.

Po 3 tygodniach powrócił do oddziału, a jego pierwszą funkcją od chwili zranienia było objęcie dowództwa nad 150 rannymi, którzy ewakuowali się kanałami ze Starego Miasta do Śródmieścia, gdzie organizował dla nich opiekę lekarską.

W czasie Powstania, 4.09.1944 roku ożenił się z moją Mamą Haliną Czarniecką. Przez ponad 50 lat Rodzice byli zgodnym, kochającym się małżeństwem. Przez kilka lat mieszkali przy ul. Twardej 40. Mieszkanie było przytulne, ale dom tak zrujnowany, że na czwarte piętro musieli wchodzić przez piąte piętro innej klatki schodowej.

Dzień przed kapitulacją został ponownie ranny. Kolega bawiąc się bronią nieumyślnie przestrzelił Tacie kolano.

10.10.1944 został wywieziony do obozu-szpitala jeńców wojennych w Zeithein pod Dreznem, a po wyleczeniu do oflagu GrossBorn pod Szczecinkiem. Do Warszawy powrócił w lutym 1945 r.

W kwietniu 1950 roku otrzymał dyplom ukończenia SGGW na Wydziale Technologii Chemicznego Przetwórstwa Drewna i został zatrudniony w Instytucie Techniki Budowlanej.

23.10.1950 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa za „usiłowanie obalenia ustroju PRL” i skazany na 10 lat pozbawienia wolności. W wyniku amnestii został zwolniony po 3 latach. W roku 1956 został zrehabilitowany.

Po wyjściu z więzienia dalej prześladowany, nie mógł znaleźć pracy. W Instytucie Techniki Budowlanej gdzie wcześniej pracował już nie został przyjęty. Zatrudnił się jako robotnik budowlany. W lutym 1954 roku dostał angaż w Wytwórni Mebli Artystycznych, gdzie pełnił obowiązki kierownika zakładu. Z funkcji tej został jednak zwolniony ze względów politycznych. Od roku 1955 aż do emerytury pracował w Biurze Projektów Przemysłu Drzewnego w Warszawie. Uczestniczył w projektowaniu zakładów przemysłowych Polsce i za granicą: w Chinach, Jugosławii, Pakistanie i we Włoszech.

W 1971 ukończył studium podyplomowe dla generalnych projektantów na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej.

Przez 12 lat – 3 kadencje – Tata był przewodniczącym Środowiska Batalionu „Parasol”, potem przez szereg lat – przewodniczącym Komisji Awansowo–Odznaczeniowej w Zarządzie Głównym Światowego Związku Żołnierzy AK.

10 listopada 1993 otrzymał awans na podpułkownika.

Został odznaczony między innymi: Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu odrodzenia Polski, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym.

Dla Taty bardzo ważna była rodzina – zawsze z bratem mogliśmy liczyć na Jego pomoc i wsparcie, jak i przyjaciele, ale również młodzież, której przekazywał swoją wiedzę. Często jeździł do szkół na prelekcje, opowiadał młodzieży o akcjach zbrojnych Batalionu „Parasol”.

W 1980 roku Tata napisał wspomnienia “Zaczęło się pod Arsenałem”. Rozpoczął pisanie drugiej części, niestety nie zdążył już jej wydać.

Zmarł 13 kwietnia 2000 roku.

Archiwum:

Moje wspomnienie o pani Barbarze Szurig-Werner

Wspomnienia o Eugeniuszu Koecher „Kołczanie”

Wspomnienia o Andrzeju Łukoskim „Blondynie”

Wspomnienia o Andrzeju Samsonowiczu „Xięciu”

Wspomnienia o Konradzie Okolskim „Kubie”

Kazimierz Łodziński – Czterech przyjaciół

Pamięci Hanki Bieńkowskiej „Joanny” – Anna Jakubowska „Paulinka”

TADEUSZ ZAWADZKI „Zośka”

JULIUSZ BOGDAN DECZKOWSKI – Żołnierz, poeta, czasu kurz …