Facebook

103-lecie urodzin Jana Jaworowskiego „Maryśki”

Jan Jaworowski ”Maryśka” (1920-944)  podharcmistrz, porucznik AK,

 

W Powstaniu Warszawskim początkowo dowódca 1. drużyny, a następnie dowódca II plutonu „Alek” w kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” Armii Krajowej.

 

Urodził się w dniu 16.05.1920 r. w Łomży. Był synem nauczyciela matematyki i dyrektora Pań­stwo­wego Liceum w Łomży, Hipolita Jaworowskiego i Zofii z domu Jagodzińskiej. W latach 1926-1930 uczył się w Szkole Ćwiczeń przy Państwowym Seminarium Nauczycielskim im. Józefa Piłsudskiego w Łomży. Od września 1930 r.  uczęszczał do Gimnazjum Męskiego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży. W okresie nauki należał do 1. Łomżyńskiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki, gdzie pełnił funkcję przybocznego. Zdobył kolejne stopnie harcerskie oraz instruktorski stopień podharcmistrza. Po uzyskaniu matury w 1938 roku, zdał pomyślnie egzamin na Wydział Lekarski Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Studiów jednak nie podjął, gdyż powołany do wojska uzyskał odroczenie studiów. Od 30 września 1938 r. do 26 lipca 1939 r. odbył dywizyjny Kurs Podchorążych Piechoty przy 71 pułku piechoty (18DP) w Zambrowie, który ukończył z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując czwartą lokatę i stopień plutonowego podchorążego. Podczas Wojny Obronnej 1939 służył w 33 pułku piechoty w 18 Dywizji Piechoty w ramach SGO “Narew”. Wraz z pułkiem 18 września dotarł do Kowla. Uniknął aresztowania przez NKWD dzięki pomocy polskich kolejarzy, którzy oddawali żołnierzom swoje mundury. Z Kowla przedostał się w listopadzie do Brześcia, gdzie przebywała jego rodzina. Ojciec Jana został poinformowany o tym, że znajduje się na liście NKWD do wywózki do gułagu i Jaworowscy uciekli w styczniu 1940 r. do Siedlec.

 

Był instruktorem I Kursu Podchorążych Rezerwy Piechoty, zorganizowanego przez Narodowe Organizację Wojskową. Prowadził zajęcia m.in. ze znajomości broni i map sztabowych. Równocześnie w  tym czasie pracował jako ogrodnik. Od 1943 r. przebywał w Warszawie. Studiował medycynę na Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich.  Dzięki kolegom ze studiów trafił do Batalionu AK „Zośka”. Otrzy­mał przy­dział do plu­tonu “Alek” kom­pa­nii “Rudy”, jako instruk­tor wyszko­le­nia strze­lec­kiego. Przy­jął pseu­do­nim “Maryśka”. Brał udział w akcji wykolejenia i ostrzelania niemieckiego pociągu na odcinku Tłuszcz-Urle – wchodził w skład grupy “Atak” jako celowniczy rkm-u. Latem 1944 r. jako instruktor wziął udział w akcji “Par I” w Bazie Leśnej pod Wyszkowem.

 

W Powstaniu Warszawskim pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu. Uczestniczył w walkach o „Gęsiówkę”, cmentarze na Woli i magazyny przy ul. Stawki. 8 sierpnia, po śmierci Eugeniusza Koechera został dowódcą plutonu „Alek”, a 14 sierpnia, po śmierci Jerzego Jagiełły, objął funkcję zastępcy dowódcy 2. kompanii „Rudy”. 22 sierpnia 1944 został ciężko ranny; wtedy też na stanowisku dowódcy plutonu zastąpił go Andrzej Makólski.

 

Jan Jaworowski zmarł w wyniku odniesionych ran, po dwukrotnej amputacji nogi 10 października w szpitalu św. Stanisława (Wojewódzki Szpital Zakaźny). Miał 24 lata. Początkowo pochowany w zbiorowej mogile na terenie szpitala. Ekshumowany przez brata Tadeusza i pochowany na Powązkach Wojskowych w kwaterach żołnierzy i sanitariuszek batalionu „Zośka” (kwatera A20-3-12).

 

Odznaczony Krzyżem Walecznych i Orderem Virtuti Militari (rozkaz dowódcy AK nr 400 z 31 VIII 1944 r.) Uzasadnienie brzmiało: „za odznaczenie się w walkach Grupy «Północ» na Starym Mieście” .

 

Jego imię nosi  Grunwaldzka Drużyna Harcerska z Kędzierzyna-Koźle.

KWESTA ON-LINE